Jezelf zijn. Over autonomie in het onderwijs

 Jezelf zijn! Over autonomie in het onderwijs is geschreven vanuit een oprechte zorg voor het onderwijs. Het is de weerslag van een zoektocht naar de betekenis van individuele vrijheid en menselijke autonomie, toegespitst op het onderwijs. In de verhandeling staat het belang van de menselijke dimensie in het onderwijs voorop, een dimensie die door bestuurders en leidinggevenden vooral instrumenteel wordt benaderd, waardoor individuele vrijheid en menselijke autonomie juist worden beknot.

Door het boek heen loopt een uitgesproken visie op de professionele ontwikkelingstaak van leraren en leidinggevenden. Het leraarschap kan worden versterkt en het proces van leidinggeven kan worden geïntensiveerd door individuele vrijheid en menselijke autonomie als uitgangspunt te nemen. De auteur introduceert daartoe het menselijke tegenwoordigheidsveld als nieuw basisbegrip in de westerse psychologie. Het gaat om het vanuit een heelheid aanwezig zijn in het hier-en-nu, om een volledige ontwikkeling van je eigen kwaliteiten, waardoor je er als leraar of als leidinggevende voor kunt zorgen dat de ander in-de-wereld kan komen. Dat is waar het in dit boek om gaat: hoe laat je mensen worden wie ze kunnen zijn, met de vrijheid van het zelf, met de kracht voor een ander en met de hulp van de ander. Jezelf zijn door middel van een diepe, dialogische autonomie. Daarmee is het boek primair van belang voor leraren en schoolleiders, lerarenopleiders, nascholers, begeleiders en onderwijsbestuurders.

“De auteur legt op een heldere, betrokken en diepgaande manier de vinger op de zere plek van het hedendaagse onderwijsbeleid en biedt heel concrete handreikingen voor een uitweg. Wat ik vooral waardeer is zijn begrip in factoren die motiveren en factoren die demotiveren, en van de complexiteit van de intermenselijke dynamiek die een rol speelt in organisaties zoals het onderwijs. De auteur geeft concrete handreikingen voor hoe het beter zou kunnen, zodat onderwijsprofessionals niet alleen beter kunnen bijdragen aan de ontwikkeling en groei van zichzelf maar ook, en allereerst, aan de ontwikkeling en groei van de kinderen en jongeren die aan hun zorg zijn toevertrouwd.”
Gert Biesta, hoogleraar universiteit van Luxemburg.